“Diversiteit is er altijd, ook als je het niet ziet. Iedereen heeft een ideaal en een verhaal. Al die verhalen zijn belangrijk. Je levert je uniekheid in, omdat je er anders op wordt afgerekend. Je past je aan. De uitdaging is om jezelf te blijven, om te weten ik ben oké, ook mijn manier mag er zijn,”
Aminata Cairo, ambassadeur culturele diversiteit voor Diversity Day 2020.
Aminata: “In Nederland hebben we geleerd het liever niet over racisme te hebben, de veiligheid om dat wél te doen ontbreekt. Die onveiligheid geldt niet alleen voor mensen van kleur, maar ook voor mensen die van het platteland komen, een accent hebben, introvert zijn, enzovoort. ‘Houd je mond en doe niet zo moeilijk’ horen we dan.”
Drie jaar geleden begon Aminata als Lector Inclusive Education bij de Haagse Hogeschool. Daarmee was ze in Nederland de eerste lector van Afrikaanse komaf. Onlangs heeft ze haar functie neergelegd.
Iedereen moet kunnen zitten waar zij/hij wil
Met een goed gevoel kijkt Aminata terug op haar tijd bij de Haagse Hogeschool. “Ik kwam binnen met een heel andere visie en kreeg het vertrouwen om daarmee aan de slag te gaan. Mijn visie is dat iederéén last heeft van systemen die ongelijkheid in de hand werken. Samen maken we deel uit van dat systeem: de dominante en de andere. De andere raakt bij wijze van spreken eraan gewend altijd achterin de bus te moeten zitten. Als hij/zij tóch voorin gaat zitten, roepen de mede anderen: ‘Waar ga je nou zitten, kom terug bij ons.’ De dominant die voorin de bus zit, redeneert: ‘Jij zit dan wel achterin, maar wees dankbaar dat je tenminste mee mág rijden.’ Gelijkheid betekent dat iedereen kan zitten waar hij/zij wil. Als je wilt werken aan een klimaat waarin iedereen het beste uit zichzelf haalt, moet je dus het systeem aanpakken.”
“Als ongelijkheid of discriminatie aan de orde zijn, wijst men hier vaak naar het buitenland. Je hoort dan ‘toestanden zoals in Amerika komen hier niet voor’. Het stelselmatig ontkennen en niet herkennen van een gebrek aan veiligheid maakt het erg moeilijk om het in Nederland over racisme en ongelijkheid te hebben.” Daarom begon Aminata met door het hele land lezingen te geven. Daarmee wilde ze een basis leggen om te kunnen spreken over ongelijkheid zonder dat men direct in de kramp schiet. Ze wilde bewust eerst een spreekveld creëren. “Het gaat bij dit onderwerp om diepe emoties. Pas als je echt naar elkaar kunt luisteren, ben je in staat om te horen waar het systeem niet klopt.”
We zitten samen in het systeem
Het inclusiever maken van de organisatiecultuur – haar opdracht binnen de Haagse Hogeschool -moest verder gaan dan dat, vond Aminata. “Diversiteit werd oprecht met intentie en passie ondersteund, maar die slag naar het systeem bleef moeilijk. Ik concludeerde dat ik niet de juiste persoon was om mensen daar in mee te nemen. Dat zie je vaker bij bedrijven die streven naar een inclusieve cultuur: men focust op interventies, maar het aanpakken van het systeem blijft moeilijk.” Ze koos er daarom voor om voortaan verder te gaan als zelfstandige. Ze wil werken met mensen die de diepte in kunnen en willen gaan, al is het kleinschalig. Vroeger wilde ze kinderpsycholoog worden, maar zag: je kunt het kind wel ondersteunen, maar je stuurt het terug naar een onveilige gezinssituatie. Dan is het beter om met die situatie aan de slag gaan. Aminata: “Door je op het systeem te richten, kun je écht impact hebben.”
Jij mag er zijn
Een groot inspirator voor Aminata om altijd jezelf te blijven is Patricia Hill-Collins, schrijfster van onder meer Black Feminist Thought. Vier van haar stelregels draagt Aminata altijd mee:
- Kennis komt niet alleen uit boeken. Ben je op zoek naar kennis: ga naar je oma. Zij schreef dan misschien geen boeken, maar heeft wel degelijk wijsheid.
- Kennis wordt uitgewisseld door dialoog aan te gaan. Dat betekent: ook jij hebt altijd waarde.
- Je mag passie hebben. Je mag er zijn.
- Je mag zeggen wat je wil, als je het maar kunt onderbouwen.
